Veteriner Hekim Doç. Dr. Mehmet Ege İnce ile Evcil kuşlar hakkında Röportaj
Veteriner Mehmet Ege bey ile muhabbet kuşu, kanarya, papağanlar vb kafes kuşlarının bakımı, beslenmesi, salmenolla, E. coli, ani ishaller, kanamalar vb bir çok konu hakkında röportaj yaptık. Bizi kırmadığı için muhabbetkuslari.org adına teşekkür ederiz.
1) Veteriner hekim Mehmet Ege bey bize kendinizden ve kliniğinizden bahsedebilir misiniz?
Merhabalar, ben Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ege İnce, Yakın Doğu Üniversitesi Veteriner Hekimliği Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanıyım, ayrıca Türkiye’de çeşitli kliniklerde danışmanlık hizmeti verip düzenli seminerler sağlayarak hem iç hastalıkları hem de kafes kuşları gibi egzotik pet hayvanlarımız için daha bilinçli bir toplum ve daha donanımlı Veteriner Hekimler adına çalışmalar yapıyorum.
Veteriner Hekimlik tutkusu ilk konuşmaya başladığım zamanlara dayanmaktadır. Lisans ve Doktora eğitimimi Selçuk Üniversitesinde tamamlayarak bu tutkumu işime dönüştürdüm, Doktoradan sonra da egzotik ve yaban hayvanları üzerinde çalışmalar, yayınlar, dersler, seminerler ve hastanemizde hekimlik hizmeti vererek bu alanda da kendimi yetiştirmek istedim. Bütün bu saydıklarım ve daha niceleri bilfiil hala devam etmektedir.
2) Muhabbet kuşu vb papağan türleri besleyenlerde en sık gördüğünüz yapılan bakım ve beslenme yanlışları nelerdir? Neleri asla yapmamalılar?
Öncelikle kafes kuşları gibi egzotik hayvanlar söz konusu olduğunda koruyucu hekimlik dediğimiz aslında hayvanın hasta olmamasını sağlamak adına yaptığımız çevresel düzenlemeler önemli rol oynamaktadır. Yani hayvanlarımızın hasta olmasına neden olan kaynaklar ve çevresel etmenlere özellikle hekimler olarak en baştan dikkat etmeliyiz. Burada hasta sahiplerini bilgilendirmek önemli. Burada bizim sıklıkla gördüğümüz hataların başında tünek seçimi geliyor, özellikle ayak sağlığı için, taban yaraları gibi sık karşılaştığımız sağlık problemlerinden korumak adına ağaç, ahşap gibi doğal materyallerden seçilen tünekler kullanılması hem ekonomik hem de ulaşılması kolay olacaktır. Plastik veya sert tünek seçiminin özellikle sahipleri tarafından kolaylıkla gözden kaçabilecek yaralanmalara yol açabileceği unutulmamalıdır. Beslenmede sıklıkla yapılan hatalar ise sürekli yağlı tohumla beslemek, taze yeşillikler gibi güzel lif kaynaklarını diyete eklememek ve meyvelerden kaçınmak ya da çok fazla vermek sayılabilir. Meyve sıklıkla verebilirsiniz ancak oranları çok olmamalı özellikle hayvan sadece meyve veya tohum gibi tek taraflı beslemeler ile sınırlandırılmamalıdır.
Burada en önemli rol de tabi hasta sahibine düşüyor. Çünkü hekimler olarak ne kadar yönerge versek de hasta sahipleri bunlara çeşitli sebeplerden dolayı uyamayabiliyor ya da uymayı reddediyor. O nedenle bence öncelik Veteriner Hekimlerimizin yönergelerine uyarak başlıyor
3) Hobiciler en çok sorduğu soru kuşlarımız için nasıl kafes almalıyız? Kafeste olması gerekenler neler?
Kafes seçimi de sık yapılan hatalar arasında aslında. Kafes seçimlerinde özellikle şık olsun diye seçilen yuvarlak dar kafesler büyük bir hata maalesef. Uçabildikleri için yüksek kafesler tercih edileceğini düşünebilirsiniz ancak kuşlar roketler gibi dik değil uçaklar gibi yatay kalkış yaparlar. Bu nedenle enine de olabildiğince geniş dikdörtgen kafes tercihleri çok daha doğrudur. Kafesler için minimum sınırlandırmalar olsa da özellikle kafeste fazla zaman geçirmesi gereken kuşlarda olabilecek en büyük kafeslerin tercih edilmesini isteriz. Bu kuşlarımıza güzel bir mobilite sunarak daha aktif, daha az stresli ve daha sağlıklı bir hayat sunacaktır. Kafesin içerisinde tünekler en az “kuş sayısı +2” gibi hesaplanarak eklenebilir. Bunun üzerinde tünekler de kullanılabilir ancak çok kalabalık kafeslerin kuşun hareket imkanını kısıtlayacağı ve mutsuz edeceği unutulmamalıdır. Bu tüneklerde gözden kaçan bir detay uyuma tüneğidir. Özellikle papağangiller sürekli aynı tünekte uyuma eğilimindedir. Bu tünek hayvanın uyuma davranışı izlenerek tespit edildikten sonra yerinin değiştirilmemesi özellikle temizlendikten sonra aynı yere aynı şekilde takılması önemlidir. B unun dışında hayvanın büyüklüğüne ve beslenme düzenine uygun yemlikler, yine büyüklüğüne uygun suluk ve kalamar taşı da denen, kalamar kemiğinden elde edilen zengin mineral kaynağı olan ekstra bir besin takviyemiz var. Bu da kafeslerimiz de olmazsa olmazdır. Oyuncaklar ve diğer materyaller için kuşun kafes içindeki süresi, türü, büyüklüğü, huyu gibi etkenler göz önünde bulundurularak veteriner hekimleri ile görüşerek eklemeler yapılabilir.
4) Evde kuş besleyenler kuşlarını sık sık kafes dışına salmaktadırlar, sizce sık sık salmak doğru mu? Kafes dışına salma aralıkları ne olmalı ve nelere dikkat etmeliler?
Burada kaynaklar çeşitli şeyler söylese de size şu şekilde özetleyebilirim. Öncelikle ev düzeni uygunsa salmakta bir sakınca yok. Ev düzeninden kastımız kuş uçarken veya yerdeyken sağlığına zarar veren veya onu strese sokan durumların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Mesela tül perdeler tırnakları takıldığında panikleyen kuşlar için ciddi tehlike oluşturabilir. Veya cam bölmeler, dolap kapakları uçuş esnasında çarpmalara yol açabilir. Yine salınırken sürekli gözetim isteriz. Yani evde kuşun gözetimini yapacak birilerinin olması çok önemlidir. Evde kimse yokken kafeslerin açık bırakılması ciddi tehlike oluşturabilir. Derin su havuzları veya su dolu saksılar, iplikli duvar süsleri, ısıtıcılar ve ventilasyon sistemleri yine kuşlarımız için tehlike oluşturabilmektedir. Özetle bu çevresel düzenlemeler yapıldıktan sonra salınmasında bir sakınca yoktur. Mutfak ve tuvalet kapıları ise kapalı olmalı ve bu riskli yerlere kuşların girişleri engellenmelidir. O nedenle bu şartlar sağlanarak eve geldiğinizde kuşlarınızı güvenle salabilirsiniz. Tabi kafa karışıklığı ve meraklarına yenik düşmemeleri için pencerelerinizin kapalı olduğuna emin olun.
5) Hobi severlerin başına sık gelen sorunlardan biri muhabbet kuşu, papağanı vb kuşunun bir nedenden dolayı vücudunda ani kanamlar olması durumudur. Kuşlarda kanama durumlarında evde ilk neler yapılabilir? Ne durumda veterinerlerle temas kurulmalı?
Ani kanamalar deri yaralanmaları, ayak yaralanmaları, tüy yolma ve kanibalizm gibi problemler sonucunda bilinçli veya bilinçsiz olarak, kuşun kendini veya diğer kuşları yaralaması sonucu oluşur. Genellikle travma kaynaklı olup davranış bozukluğuna bağlı hayvanın kendini veya diğer kuşları yaralaması nedeniyle de oluşabilir. Bu durumlarda veteriner hekimleri ile acilen temasa geçmeli ve yaraya ilk müdahalenin yapılması gerekmektedir. Küçük yaralanmalar için bunun önemli olmadığını düşünebilirsiniz ancak kuşlar apse gibi enfektif olgulara çok yatkındır ve bunun küçük yaralarla başladığı, buradan içeri giren mikroorganizmaların kısa sürede büyük sağlık problemlerine yol açabileceği unutulmamalıdır.
6) Kuşlar için vitaminler ne sıklıkla kullanılmalı? Vitamin verme kafes kuşları için şart mı? Olmazsa olmaz dediğiniz vitaminler var mı?
Düzenli ve dengeli beslenen kuşlarda aynı bizdeki gibi takviyelere ihtiyaç duyulmamaktadır. Hatta bilinçsiz vitamin ve mineral kullanımının bazı kanser türleri, kemik, gaga, tüy problemleri ve sindirim kanalı rahatsızlıklarına yol açtığı unutulmamalıdır. Aslında bu durum sadece kuşlarımızı için değil, diğer evcil hayvanlarımız hatta insanlar için bile bu şekildedir. O nedenle bilinçsiz ve kalitesiz takviyelerin sırf destek olsun diye kullanılmasına karşıyım. Veteriner hekiminiz önermedikçe kullanılmaması gerekmektedir. Ona harcanan emek ve paranın kuşlarımızı dengeli beslemeye harcamak inanılmaz sağlıklı ve doğru bir yol olacaktır. Ancak kuşlarımızda diğer hayvanlar ve bizden farklı olarak bazı yapıtaşları daha büyük ve önemli rol oynamaktadır. Bunlar arasında A, C ve E vitaminleri ve kalsiyum, fosfor, niasin ve thiamin sayılabilir. Bu saydıklarım hemen dışarıdan vermeliyiz görüşü asla oluşturmamalı, dediğim gibi veteriner hekiminiz bunların eksikliği veya nadiren fazlalığına bağlı bir semptom görürse değerlendirmeden sonra destek olarak ekleme veya çıkarma yapılmalıdır. Bunun dışında bence sahiplerinin en çok dikkat etmesi gerekn şey güneş ışığıdır. İçindeki UV ışın tipleri kuşlar ve sürüngenlerde iştah, stres, metabolik hız gibi önemli konular üstüne pozitif etkilere sahiptir. Bu nedenle kuşlarımıza gün içinde iki saate yakın güneş ışına erişebileceği şansı vermek önemlidir. Bu söylemde kuşlarımızı alıp güneşin altına koymalıyız gibi bir anlam asla anlaşılmamalı, aksine dikkatli bir şekilde isteklerine bağlı olarak güneşe veya korunaklı alana geçebilecekleri özgürlüğü sunmaktan bahsetmekteyim.
7) Evcil kuşlarda kusma vakaları sık görülmektedir. Kusma nedenleri neler olabilir ve neler yapılmalı?
Kusma ve regürgitasyon sıklıkla karıştırılmaktadır. Kuşlar bilinçli olarak kursaktaki gıdayı çıkarabilir. Özellikle eşleri ve yavruları için bu özelliğe sahiptirler. Ancak enfeksiyon ve yangı gibi durumlarda bu olay kontrolden çıkar. Taşlık veya bezsel mide gibi farklı sindirim organları etkilenirse bu sefer de kuş tarafından sindirimi başlanmış gıdaları kusma görürüz. Her iki olayda tehlikeli olabilir ve ana sebep bulunmalıdır. Geçiş problemleri, tıkanıklıklar, mantar, maya, bakterilere bağlı enfeksiyonlar, yanlış beslenme, gıda tipi ve zehirlenmeler, bazı sinir sistemi hastalıkları buna sebep olabilmektir. Özetle sebebin tam olarak anlaşılabilmesi için ivedilikle veteriner hekiminize başvurmalısız. Bu süre içinde hayvanınıza gıda ve su vermemeye çalışın zorla bir ilaç kullanmayın ve vakit kaybetmeden en yakın hekime başvurunuz.
8) En sık görülen hastalıklarda biri ishal durumlarıdır. İshalli hastalık görüldüğünde evde ilk müdahale nasıl olması gerekir?
İshal sık karşılaşılan bağırsak problemlerinin semptomlarındandır. Ancak hastalık dışında gıdaya bağlı da olabilmektedir. Eğer dışkının saydam sıvı kısmı arttıysa veya azaldıysa o su tüketimi ile ilgili olmakta ancak, dışkının formu daha homojen ve su ve katı kısımlar karışık özellikle tek renk ve bulamaç halindeki dışkılar asıl ishal dediğimiz semptomla ilişkilidir. İshalin bir semptom olduğu, asıl önemli olanın ishale neyin yol açtığının belirlenmesi olduğunu unutmamalıyız. Gıdaya bağlı ishaller basit diyet değişiklikleri, lifli gıdalar eklenerek ve tek tip beslemeden uzaklaşarak evde bile çözülebilir. Ancak özellikle enfeksiyona bağlı olanlar için problemin tespiti ve gerekli tedavinin sağlanabilmesi veteriner hekiminize başvurmadan çözülemez.
9) Hobiciler sıcak yaz ayları için önerileriniz neler?
Kuşlar banyo yapmayı sever. Sığ kuş banyoları veya temiz spreyler ile kuşlarınızın arada su ile temasının sağlanması hem stresin azaltılması hem de sıcaklarla baş etmek için en güzel yöntemdir. Bilinenin aksine kuşlarınızı direk soğuk hava akımlarının önüne koymak, üzerine klima vantilatör tutmak asla uygun yöntemler değildir. Çoğu egzotik kuş anavatanları nedeniyle yüksek çevre sıcaklıklarına adaptedir. Ancak ani soğutma ve sıcaklık değişimleri asla istediğimiz yöntemler olmamalıdır. Güneşin en tepede olduğu saatlerde korunaklı, havadar, serin alanlar oldukça güzel bir seçenektir. Gece saatlerinde ve özellikle sabaha karşı hava sıcaklıklarının dramatik düşüşler yapabileceği unutulmamalı ve bu zaman dilimlerinde kuşlarımızı dışarda balkon ve verandalarda bırakmamalıyız.
10) Kuşlarda sık görülen kursak mantarı, salmonella, E. coli gibi hastalıklar için önerileriniz nelerdir?
Temizlik ve hijyen demem sanırım yeterli olacaktır. Çünkü bu bakteriler nemli ve pis ortamlarda kolaylıkla ürer ve bununla temas eden gıda ve sular yoluyla veya kuş tarafından direkt olarak alınarak sindirim kanalına yerleşirler. Bu hastalıklar ortaya çıktıktan sonra maalesef kuş için ölümcül sonuçlar görülebiliyor. En kötü ihtimalle uzun ve yorucu tedavi süreçleri hem hasta sahipleri hem de kuşlarımız için konfor kaçırıcı durumlar. Bu nedenle en başından bu hastalıklara yakalanmalarına engel olmak dah akılcı olacaktır. İşte bu sebeple kafes ve yaşam alanları düzenli temizlenmeli, yemlik, suluklar düzenli değiştirilerek, sular tazelenmeli, yine kafes tabanı harici belirli zaman perioduyla kafes demirlerinin temizlenmesi ve tüneklerin de değiştirilmesi gerekmektedir. Mantarlar da dahil diğer hastalık etkenleri için özellikle yeni gelen veya yabancı kuşların önce veteriner hekim kontrolünden geçmesi, yine kuşlarımızda semptomların görüldüğü takdirde diğer kuşlardan ayırmak, özellikle gıda ve yemlik suluk hijyenine dikkat etmek önemlidir.
Son olarak papağangiller sosyal canlılardır ve yemek, içmek kuşlarımız için elzemse sosyalleşme de o derece önemlidir. O nedenle bir kuş bakmak sadece yemini, suyunu karşılamak değil onların sosyal ihtiyaçlarını gözeterek yeterli zamanı da ayırmaktır. Bu durum stres faktörlerinin önüne geçerek kuşlarınızın hastalıktan uzak daha mutlu bir hayat sunmasını sağlayacaktır. Sağlıklı günler dilerim.
Veteriner Mehmet Ege bey ile muhabbet kuşu, kanarya, papağanlar vb kafes kuşlarının bakımı, beslenmesi, salmenolla, E. coli, ani ishaller, kanamalar vb bir çok konu hakkında röportaj yaptık. Bizi kırmadığı için muhabbetkuslari.org adına teşekkür ederiz.
1) Veteriner hekim Mehmet Ege bey bize kendinizden ve kliniğinizden bahsedebilir misiniz?
Merhabalar, ben Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ege İnce, Yakın Doğu Üniversitesi Veteriner Hekimliği Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanıyım, ayrıca Türkiye’de çeşitli kliniklerde danışmanlık hizmeti verip düzenli seminerler sağlayarak hem iç hastalıkları hem de kafes kuşları gibi egzotik pet hayvanlarımız için daha bilinçli bir toplum ve daha donanımlı Veteriner Hekimler adına çalışmalar yapıyorum.
Veteriner Hekimlik tutkusu ilk konuşmaya başladığım zamanlara dayanmaktadır. Lisans ve Doktora eğitimimi Selçuk Üniversitesinde tamamlayarak bu tutkumu işime dönüştürdüm, Doktoradan sonra da egzotik ve yaban hayvanları üzerinde çalışmalar, yayınlar, dersler, seminerler ve hastanemizde hekimlik hizmeti vererek bu alanda da kendimi yetiştirmek istedim. Bütün bu saydıklarım ve daha niceleri bilfiil hala devam etmektedir.
2) Muhabbet kuşu vb papağan türleri besleyenlerde en sık gördüğünüz yapılan bakım ve beslenme yanlışları nelerdir? Neleri asla yapmamalılar?
Öncelikle kafes kuşları gibi egzotik hayvanlar söz konusu olduğunda koruyucu hekimlik dediğimiz aslında hayvanın hasta olmamasını sağlamak adına yaptığımız çevresel düzenlemeler önemli rol oynamaktadır. Yani hayvanlarımızın hasta olmasına neden olan kaynaklar ve çevresel etmenlere özellikle hekimler olarak en baştan dikkat etmeliyiz. Burada hasta sahiplerini bilgilendirmek önemli. Burada bizim sıklıkla gördüğümüz hataların başında tünek seçimi geliyor, özellikle ayak sağlığı için, taban yaraları gibi sık karşılaştığımız sağlık problemlerinden korumak adına ağaç, ahşap gibi doğal materyallerden seçilen tünekler kullanılması hem ekonomik hem de ulaşılması kolay olacaktır. Plastik veya sert tünek seçiminin özellikle sahipleri tarafından kolaylıkla gözden kaçabilecek yaralanmalara yol açabileceği unutulmamalıdır. Beslenmede sıklıkla yapılan hatalar ise sürekli yağlı tohumla beslemek, taze yeşillikler gibi güzel lif kaynaklarını diyete eklememek ve meyvelerden kaçınmak ya da çok fazla vermek sayılabilir. Meyve sıklıkla verebilirsiniz ancak oranları çok olmamalı özellikle hayvan sadece meyve veya tohum gibi tek taraflı beslemeler ile sınırlandırılmamalıdır.
Burada en önemli rol de tabi hasta sahibine düşüyor. Çünkü hekimler olarak ne kadar yönerge versek de hasta sahipleri bunlara çeşitli sebeplerden dolayı uyamayabiliyor ya da uymayı reddediyor. O nedenle bence öncelik Veteriner Hekimlerimizin yönergelerine uyarak başlıyor
3) Hobiciler en çok sorduğu soru kuşlarımız için nasıl kafes almalıyız? Kafeste olması gerekenler neler?
Kafes seçimi de sık yapılan hatalar arasında aslında. Kafes seçimlerinde özellikle şık olsun diye seçilen yuvarlak dar kafesler büyük bir hata maalesef. Uçabildikleri için yüksek kafesler tercih edileceğini düşünebilirsiniz ancak kuşlar roketler gibi dik değil uçaklar gibi yatay kalkış yaparlar. Bu nedenle enine de olabildiğince geniş dikdörtgen kafes tercihleri çok daha doğrudur. Kafesler için minimum sınırlandırmalar olsa da özellikle kafeste fazla zaman geçirmesi gereken kuşlarda olabilecek en büyük kafeslerin tercih edilmesini isteriz. Bu kuşlarımıza güzel bir mobilite sunarak daha aktif, daha az stresli ve daha sağlıklı bir hayat sunacaktır. Kafesin içerisinde tünekler en az “kuş sayısı +2” gibi hesaplanarak eklenebilir. Bunun üzerinde tünekler de kullanılabilir ancak çok kalabalık kafeslerin kuşun hareket imkanını kısıtlayacağı ve mutsuz edeceği unutulmamalıdır. Bu tüneklerde gözden kaçan bir detay uyuma tüneğidir. Özellikle papağangiller sürekli aynı tünekte uyuma eğilimindedir. Bu tünek hayvanın uyuma davranışı izlenerek tespit edildikten sonra yerinin değiştirilmemesi özellikle temizlendikten sonra aynı yere aynı şekilde takılması önemlidir. B unun dışında hayvanın büyüklüğüne ve beslenme düzenine uygun yemlikler, yine büyüklüğüne uygun suluk ve kalamar taşı da denen, kalamar kemiğinden elde edilen zengin mineral kaynağı olan ekstra bir besin takviyemiz var. Bu da kafeslerimiz de olmazsa olmazdır. Oyuncaklar ve diğer materyaller için kuşun kafes içindeki süresi, türü, büyüklüğü, huyu gibi etkenler göz önünde bulundurularak veteriner hekimleri ile görüşerek eklemeler yapılabilir.
4) Evde kuş besleyenler kuşlarını sık sık kafes dışına salmaktadırlar, sizce sık sık salmak doğru mu? Kafes dışına salma aralıkları ne olmalı ve nelere dikkat etmeliler?
Burada kaynaklar çeşitli şeyler söylese de size şu şekilde özetleyebilirim. Öncelikle ev düzeni uygunsa salmakta bir sakınca yok. Ev düzeninden kastımız kuş uçarken veya yerdeyken sağlığına zarar veren veya onu strese sokan durumların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Mesela tül perdeler tırnakları takıldığında panikleyen kuşlar için ciddi tehlike oluşturabilir. Veya cam bölmeler, dolap kapakları uçuş esnasında çarpmalara yol açabilir. Yine salınırken sürekli gözetim isteriz. Yani evde kuşun gözetimini yapacak birilerinin olması çok önemlidir. Evde kimse yokken kafeslerin açık bırakılması ciddi tehlike oluşturabilir. Derin su havuzları veya su dolu saksılar, iplikli duvar süsleri, ısıtıcılar ve ventilasyon sistemleri yine kuşlarımız için tehlike oluşturabilmektedir. Özetle bu çevresel düzenlemeler yapıldıktan sonra salınmasında bir sakınca yoktur. Mutfak ve tuvalet kapıları ise kapalı olmalı ve bu riskli yerlere kuşların girişleri engellenmelidir. O nedenle bu şartlar sağlanarak eve geldiğinizde kuşlarınızı güvenle salabilirsiniz. Tabi kafa karışıklığı ve meraklarına yenik düşmemeleri için pencerelerinizin kapalı olduğuna emin olun.
5) Hobi severlerin başına sık gelen sorunlardan biri muhabbet kuşu, papağanı vb kuşunun bir nedenden dolayı vücudunda ani kanamlar olması durumudur. Kuşlarda kanama durumlarında evde ilk neler yapılabilir? Ne durumda veterinerlerle temas kurulmalı?
Ani kanamalar deri yaralanmaları, ayak yaralanmaları, tüy yolma ve kanibalizm gibi problemler sonucunda bilinçli veya bilinçsiz olarak, kuşun kendini veya diğer kuşları yaralaması sonucu oluşur. Genellikle travma kaynaklı olup davranış bozukluğuna bağlı hayvanın kendini veya diğer kuşları yaralaması nedeniyle de oluşabilir. Bu durumlarda veteriner hekimleri ile acilen temasa geçmeli ve yaraya ilk müdahalenin yapılması gerekmektedir. Küçük yaralanmalar için bunun önemli olmadığını düşünebilirsiniz ancak kuşlar apse gibi enfektif olgulara çok yatkındır ve bunun küçük yaralarla başladığı, buradan içeri giren mikroorganizmaların kısa sürede büyük sağlık problemlerine yol açabileceği unutulmamalıdır.
6) Kuşlar için vitaminler ne sıklıkla kullanılmalı? Vitamin verme kafes kuşları için şart mı? Olmazsa olmaz dediğiniz vitaminler var mı?
Düzenli ve dengeli beslenen kuşlarda aynı bizdeki gibi takviyelere ihtiyaç duyulmamaktadır. Hatta bilinçsiz vitamin ve mineral kullanımının bazı kanser türleri, kemik, gaga, tüy problemleri ve sindirim kanalı rahatsızlıklarına yol açtığı unutulmamalıdır. Aslında bu durum sadece kuşlarımızı için değil, diğer evcil hayvanlarımız hatta insanlar için bile bu şekildedir. O nedenle bilinçsiz ve kalitesiz takviyelerin sırf destek olsun diye kullanılmasına karşıyım. Veteriner hekiminiz önermedikçe kullanılmaması gerekmektedir. Ona harcanan emek ve paranın kuşlarımızı dengeli beslemeye harcamak inanılmaz sağlıklı ve doğru bir yol olacaktır. Ancak kuşlarımızda diğer hayvanlar ve bizden farklı olarak bazı yapıtaşları daha büyük ve önemli rol oynamaktadır. Bunlar arasında A, C ve E vitaminleri ve kalsiyum, fosfor, niasin ve thiamin sayılabilir. Bu saydıklarım hemen dışarıdan vermeliyiz görüşü asla oluşturmamalı, dediğim gibi veteriner hekiminiz bunların eksikliği veya nadiren fazlalığına bağlı bir semptom görürse değerlendirmeden sonra destek olarak ekleme veya çıkarma yapılmalıdır. Bunun dışında bence sahiplerinin en çok dikkat etmesi gerekn şey güneş ışığıdır. İçindeki UV ışın tipleri kuşlar ve sürüngenlerde iştah, stres, metabolik hız gibi önemli konular üstüne pozitif etkilere sahiptir. Bu nedenle kuşlarımıza gün içinde iki saate yakın güneş ışına erişebileceği şansı vermek önemlidir. Bu söylemde kuşlarımızı alıp güneşin altına koymalıyız gibi bir anlam asla anlaşılmamalı, aksine dikkatli bir şekilde isteklerine bağlı olarak güneşe veya korunaklı alana geçebilecekleri özgürlüğü sunmaktan bahsetmekteyim.
7) Evcil kuşlarda kusma vakaları sık görülmektedir. Kusma nedenleri neler olabilir ve neler yapılmalı?
Kusma ve regürgitasyon sıklıkla karıştırılmaktadır. Kuşlar bilinçli olarak kursaktaki gıdayı çıkarabilir. Özellikle eşleri ve yavruları için bu özelliğe sahiptirler. Ancak enfeksiyon ve yangı gibi durumlarda bu olay kontrolden çıkar. Taşlık veya bezsel mide gibi farklı sindirim organları etkilenirse bu sefer de kuş tarafından sindirimi başlanmış gıdaları kusma görürüz. Her iki olayda tehlikeli olabilir ve ana sebep bulunmalıdır. Geçiş problemleri, tıkanıklıklar, mantar, maya, bakterilere bağlı enfeksiyonlar, yanlış beslenme, gıda tipi ve zehirlenmeler, bazı sinir sistemi hastalıkları buna sebep olabilmektir. Özetle sebebin tam olarak anlaşılabilmesi için ivedilikle veteriner hekiminize başvurmalısız. Bu süre içinde hayvanınıza gıda ve su vermemeye çalışın zorla bir ilaç kullanmayın ve vakit kaybetmeden en yakın hekime başvurunuz.
8) En sık görülen hastalıklarda biri ishal durumlarıdır. İshalli hastalık görüldüğünde evde ilk müdahale nasıl olması gerekir?
İshal sık karşılaşılan bağırsak problemlerinin semptomlarındandır. Ancak hastalık dışında gıdaya bağlı da olabilmektedir. Eğer dışkının saydam sıvı kısmı arttıysa veya azaldıysa o su tüketimi ile ilgili olmakta ancak, dışkının formu daha homojen ve su ve katı kısımlar karışık özellikle tek renk ve bulamaç halindeki dışkılar asıl ishal dediğimiz semptomla ilişkilidir. İshalin bir semptom olduğu, asıl önemli olanın ishale neyin yol açtığının belirlenmesi olduğunu unutmamalıyız. Gıdaya bağlı ishaller basit diyet değişiklikleri, lifli gıdalar eklenerek ve tek tip beslemeden uzaklaşarak evde bile çözülebilir. Ancak özellikle enfeksiyona bağlı olanlar için problemin tespiti ve gerekli tedavinin sağlanabilmesi veteriner hekiminize başvurmadan çözülemez.
9) Hobiciler sıcak yaz ayları için önerileriniz neler?
Kuşlar banyo yapmayı sever. Sığ kuş banyoları veya temiz spreyler ile kuşlarınızın arada su ile temasının sağlanması hem stresin azaltılması hem de sıcaklarla baş etmek için en güzel yöntemdir. Bilinenin aksine kuşlarınızı direk soğuk hava akımlarının önüne koymak, üzerine klima vantilatör tutmak asla uygun yöntemler değildir. Çoğu egzotik kuş anavatanları nedeniyle yüksek çevre sıcaklıklarına adaptedir. Ancak ani soğutma ve sıcaklık değişimleri asla istediğimiz yöntemler olmamalıdır. Güneşin en tepede olduğu saatlerde korunaklı, havadar, serin alanlar oldukça güzel bir seçenektir. Gece saatlerinde ve özellikle sabaha karşı hava sıcaklıklarının dramatik düşüşler yapabileceği unutulmamalı ve bu zaman dilimlerinde kuşlarımızı dışarda balkon ve verandalarda bırakmamalıyız.
10) Kuşlarda sık görülen kursak mantarı, salmonella, E. coli gibi hastalıklar için önerileriniz nelerdir?
Temizlik ve hijyen demem sanırım yeterli olacaktır. Çünkü bu bakteriler nemli ve pis ortamlarda kolaylıkla ürer ve bununla temas eden gıda ve sular yoluyla veya kuş tarafından direkt olarak alınarak sindirim kanalına yerleşirler. Bu hastalıklar ortaya çıktıktan sonra maalesef kuş için ölümcül sonuçlar görülebiliyor. En kötü ihtimalle uzun ve yorucu tedavi süreçleri hem hasta sahipleri hem de kuşlarımız için konfor kaçırıcı durumlar. Bu nedenle en başından bu hastalıklara yakalanmalarına engel olmak dah akılcı olacaktır. İşte bu sebeple kafes ve yaşam alanları düzenli temizlenmeli, yemlik, suluklar düzenli değiştirilerek, sular tazelenmeli, yine kafes tabanı harici belirli zaman perioduyla kafes demirlerinin temizlenmesi ve tüneklerin de değiştirilmesi gerekmektedir. Mantarlar da dahil diğer hastalık etkenleri için özellikle yeni gelen veya yabancı kuşların önce veteriner hekim kontrolünden geçmesi, yine kuşlarımızda semptomların görüldüğü takdirde diğer kuşlardan ayırmak, özellikle gıda ve yemlik suluk hijyenine dikkat etmek önemlidir.
Son olarak papağangiller sosyal canlılardır ve yemek, içmek kuşlarımız için elzemse sosyalleşme de o derece önemlidir. O nedenle bir kuş bakmak sadece yemini, suyunu karşılamak değil onların sosyal ihtiyaçlarını gözeterek yeterli zamanı da ayırmaktır. Bu durum stres faktörlerinin önüne geçerek kuşlarınızın hastalıktan uzak daha mutlu bir hayat sunmasını sağlayacaktır. Sağlıklı günler dilerim.
