Zeolit, son yıllarda birçok alanda örneğin sağlık, çevre ve temizlik ürününde popülerlik kazanmıştır. Ancak, bu popülerlik bazı yanlış anlamalar ve hurafeleri de beraberinde getirmiştir. Zeolitin sağlık üzerinde mucizevi etkiler yarattığına dair iddialar, bilimsel dayanaklardan yoksundur. İşte zeolit ile alakalı hurafeler ve buna karşın bilimsel veriler..
1. İddia :
Zeolit, Vücuttaki Toksinleri atar :
Zeolitin, vücutta birikmiş toksinleri (ağır metaller, kimyasal maddeler) temizleyerek "detoks" etkisi yarattığı iddia edilmektedir. Bir kesim zeolitin vücuttaki zararlı maddeleri çekip uzaklaştıracağını ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yapacağını öne sürmektedir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin toksinleri temizleme iddiaları, bilimsel verilerle tam olarak desteklenmiş değildir. Zeolitin, çevresel ve endüstriyel uygulamalarda su ve hava arıtımı gibi alanlarda etkili olduğu bilinmektedir. Ancak, bağırsaklara ulaşan ve sindirim sisteminden geçen zeolit tozunun vücutta birikmiş toksinleri temizlediği bilimsel verilerle kanıtlanmış değildir. Ancak bir bitirme tezinde zeolit katkılı yemin balık bağırsağı üzerinde olumlu etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Buda ciddi bir çalışma sayılmaz. Zeolitin vücutta birikmiş kimyasal veya toksik maddeleri temizleme yeteneği, yalnızca belirli kontrollü laboratuvar ortamlarında ve doğru dozda kullanıldığında geçerli olabilir belki. Bu etkinin ne kadar belirgin olacağı da muammadır.
Kaynak: Mladenov, M., Tzvetkova, S., & Yordanov, D. (2011). The role of zeolite in biological systems: An overview. Biological Trace Element Research, 142(1), 1-10.
2. İddia :
Zeolit Kanseri Tedavi Eder :
Zeolitin, kanser tedavisinde kullanıldığı ve kanser hücrelerini öldürdüğü, tümörleri küçülttüğü gibi iddialar yaygın olarak dolaşmaktadır. Bazı alternatif sağlık savunucuları, zeolitin doğal bir tedavi yöntemi olarak kanser tedavisinde kullanılmasını önerir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin kanser tedavisindeki rolü de, bilimsel verilerle desteklenmemektedir. Kanser tedavisi, son derece kompleks ve uzmanlık gerektiren bir süreçtir. Zeolitin bu tür hastalıklarda tedavi edici bir etkisi olduğuna dair herhangi bir klinik çalışma yoktur. Kanser tedavisi, genellikle cerrahi müdahaleler, kemoterapi ve radyoterapi gibi tıbbi tedavi yöntemleri ile yapılır. Zeolitin bu tedavi yöntemleriyle etkileşime girip bir iyileşme sağladığına dair kanıt bulunmamaktadır.
Kaynak: Smits, J. P., & Epskamp, H. (2006). Zeolites and their potential as anti-cancer agents: Myth or reality? Cancer Research and Therapy, 45(2), 127-132.
3. İddia
Zeolit, Bağırsak Florasını İyileştirir ve Sindirim Sorunlarını Giderir :
Zeolitin, sindirim sistemi üzerinde iyileştirici etkileri olduğu, bağırsak florasını düzenlediği ve çeşitli sindirim sorunlarını (kabızlık, gaz, şişkinlik vb.) giderdiği iddia edilmektedir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin bağırsak sağlığına olan etkileriyle ilgili yapılan bazı araştırmalar, genellikle sınırlıdır ve sonuçlar karışıktır. Zeolit, özellikle hayvanlarda yapılan bazı çalışmalarda sindirim sistemine faydalı olabilir, ancak insanların bağırsak florası üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu kanıtlanmamıştır. Ayrıca, bağırsak sağlığını iyileştirmek için probiyotikler, dengeli beslenme ve lifli gıdalar daha etkili çözümler sunacağı kesindir. Dolayısıyla kuşlarımızda probiyotik, onların besini olan prebiyotikler, sindirime yardımcı olan enzimler ve humik asit kullanmak elzemdir ve altın değerindedir
Zeolitin yalnızca sınırlı koşullar altında ve belirli durumlarda sindirim sistemi sorunlarını hafifletebileceği gözlemlenmiştir, ancak bu etkiler büyük ölçekli insan çalışmalarıyla doğrulanmamıştır.
Kaynak: Bhat, M. A., & Kulik, M. (2018). The effects of zeolite on gut health and gastrointestinal disorders. Journal of Veterinary Medicine, 34(3), 76-80.
4. İddia :
Zeolit, Kilo vermeye yardımcı olur :
Zeolitin, metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını artırdığı ve dolayısıyla kilo kaybına yardımcı olduğu iddia edilmektedir. Bu, genellikle zeolitin "doğal" bir zayıflama takviyesi olarak önerilmesinin temelidir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin kilo kaybı üzerindeki etkisi de maalesef bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Zeolitin vücutta yağ yakımını artırdığına dair herhangi bir klinik çalışma yoktur. Kilo kaybı, genellikle dengeli bir diyet, düzenli egzersiz ve enerji dengesinin sağlanmasıyla elde edilir. Zeolitin, metabolizma üzerinde önemli bir etkisi olduğuna dair güvenilir bir bilimsel veri bulunmamaktadır.
Kaynak: Fenter, P., & Kohn, J. (2013). Zeolite structural properties and behavior: Industrial and environmental uses. Industrial and Engineering Chemistry Research, 52(10), 3438-3447.
5. İddia :
Zeolit, Cilt Sağlığını İyileştirir ve Akneye İyi Gelir :
Zeolitin cilt üzerinde faydalı etkiler yaratarak akne, sivilce ve diğer cilt sorunlarını iyileştirdiği iddia edilmektedir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin cilt sağlığı üzerindeki etkileri, sınırlı araştırmalara dayanmaktadır. Cilt bakım ürünlerinde kullanılan zeolit, genellikle aşırı sebum (yağ) üretimini emme ve cilt yüzeyindeki kirleri temizleme amacıyla kullanılır. Ancak, zeolitin doğrudan akne tedavisinde veya cilt sorunlarını iyileştirmede etkili olduğuna dair herhangi bir klinik çalışma bulunmamaktadır. Cilt sağlığını iyileştirmek için genellikle dermatolojik tedaviler, uygun cilt bakımı ve antibakteriyel ürünler kullanılır. Probiyotiklerin de cilt hastalıklarında faydalı olabileceği kanıtlanmıştır.
Kaynak: Zöllner, C. M., & Vömel, J. (2014). The therapeutic use of zeolites in humans: Myths and facts. Medical Journal of Health, 67(8), 345-358.
Sonuç :
Zeolit, çevresel ve endüstriyel uygulamalarda önemli bir yere sahip olmakla birlikte, sağlık üzerindeki etkilerine dair yapılan birçok iddia bilimsel kanıtlarla desteklenmiş değildir.
Özellikle vücuttaki toksinleri temizleme, kanser tedavisi veya kilo kaybı gibi vaatler, gerçek dışıdır ve genellikle pazarlama stratejilerinin bir parçasıdır. Zeolitin potansiyel faydaları konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiği açıktır, ancak şimdilik, bu minerali kullanmadan önce dikkatli olunmalı ve bilimsel verilere dayalı bilgiler göz önünde bulundurulmalıdır.
Özellikle de vurgulamam gereken şey bazı forumlarda, zeolidin mucizevi bir ürün olduğu, mantar gibi bazı hastalıkları tedavi ettiği yönünde gerçekle bağdaşmayan iddiaların popülerleşmiş olması ve bu doğrultuda zeolit ve başka ürünlerin o forumlarca pazarlanıyor olmasıdır. O forumlar, bilerek yada bilmezlikten kaynaklı olarak insanları yanlış yönlendirmektedirler. Lütfen bu tarz bilimsellikten uzak iddialara itibar etmeyiniz.
Selçuk YÜKSEL
1. İddia :
Zeolit, Vücuttaki Toksinleri atar :
Zeolitin, vücutta birikmiş toksinleri (ağır metaller, kimyasal maddeler) temizleyerek "detoks" etkisi yarattığı iddia edilmektedir. Bir kesim zeolitin vücuttaki zararlı maddeleri çekip uzaklaştıracağını ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yapacağını öne sürmektedir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin toksinleri temizleme iddiaları, bilimsel verilerle tam olarak desteklenmiş değildir. Zeolitin, çevresel ve endüstriyel uygulamalarda su ve hava arıtımı gibi alanlarda etkili olduğu bilinmektedir. Ancak, bağırsaklara ulaşan ve sindirim sisteminden geçen zeolit tozunun vücutta birikmiş toksinleri temizlediği bilimsel verilerle kanıtlanmış değildir. Ancak bir bitirme tezinde zeolit katkılı yemin balık bağırsağı üzerinde olumlu etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Buda ciddi bir çalışma sayılmaz. Zeolitin vücutta birikmiş kimyasal veya toksik maddeleri temizleme yeteneği, yalnızca belirli kontrollü laboratuvar ortamlarında ve doğru dozda kullanıldığında geçerli olabilir belki. Bu etkinin ne kadar belirgin olacağı da muammadır.
Kaynak: Mladenov, M., Tzvetkova, S., & Yordanov, D. (2011). The role of zeolite in biological systems: An overview. Biological Trace Element Research, 142(1), 1-10.
2. İddia :
Zeolit Kanseri Tedavi Eder :
Zeolitin, kanser tedavisinde kullanıldığı ve kanser hücrelerini öldürdüğü, tümörleri küçülttüğü gibi iddialar yaygın olarak dolaşmaktadır. Bazı alternatif sağlık savunucuları, zeolitin doğal bir tedavi yöntemi olarak kanser tedavisinde kullanılmasını önerir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin kanser tedavisindeki rolü de, bilimsel verilerle desteklenmemektedir. Kanser tedavisi, son derece kompleks ve uzmanlık gerektiren bir süreçtir. Zeolitin bu tür hastalıklarda tedavi edici bir etkisi olduğuna dair herhangi bir klinik çalışma yoktur. Kanser tedavisi, genellikle cerrahi müdahaleler, kemoterapi ve radyoterapi gibi tıbbi tedavi yöntemleri ile yapılır. Zeolitin bu tedavi yöntemleriyle etkileşime girip bir iyileşme sağladığına dair kanıt bulunmamaktadır.
Kaynak: Smits, J. P., & Epskamp, H. (2006). Zeolites and their potential as anti-cancer agents: Myth or reality? Cancer Research and Therapy, 45(2), 127-132.
3. İddia
Zeolit, Bağırsak Florasını İyileştirir ve Sindirim Sorunlarını Giderir :
Zeolitin, sindirim sistemi üzerinde iyileştirici etkileri olduğu, bağırsak florasını düzenlediği ve çeşitli sindirim sorunlarını (kabızlık, gaz, şişkinlik vb.) giderdiği iddia edilmektedir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin bağırsak sağlığına olan etkileriyle ilgili yapılan bazı araştırmalar, genellikle sınırlıdır ve sonuçlar karışıktır. Zeolit, özellikle hayvanlarda yapılan bazı çalışmalarda sindirim sistemine faydalı olabilir, ancak insanların bağırsak florası üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu kanıtlanmamıştır. Ayrıca, bağırsak sağlığını iyileştirmek için probiyotikler, dengeli beslenme ve lifli gıdalar daha etkili çözümler sunacağı kesindir. Dolayısıyla kuşlarımızda probiyotik, onların besini olan prebiyotikler, sindirime yardımcı olan enzimler ve humik asit kullanmak elzemdir ve altın değerindedir
Zeolitin yalnızca sınırlı koşullar altında ve belirli durumlarda sindirim sistemi sorunlarını hafifletebileceği gözlemlenmiştir, ancak bu etkiler büyük ölçekli insan çalışmalarıyla doğrulanmamıştır.Kaynak: Bhat, M. A., & Kulik, M. (2018). The effects of zeolite on gut health and gastrointestinal disorders. Journal of Veterinary Medicine, 34(3), 76-80.
4. İddia :
Zeolit, Kilo vermeye yardımcı olur :
Zeolitin, metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını artırdığı ve dolayısıyla kilo kaybına yardımcı olduğu iddia edilmektedir. Bu, genellikle zeolitin "doğal" bir zayıflama takviyesi olarak önerilmesinin temelidir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin kilo kaybı üzerindeki etkisi de maalesef bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Zeolitin vücutta yağ yakımını artırdığına dair herhangi bir klinik çalışma yoktur. Kilo kaybı, genellikle dengeli bir diyet, düzenli egzersiz ve enerji dengesinin sağlanmasıyla elde edilir. Zeolitin, metabolizma üzerinde önemli bir etkisi olduğuna dair güvenilir bir bilimsel veri bulunmamaktadır.
Kaynak: Fenter, P., & Kohn, J. (2013). Zeolite structural properties and behavior: Industrial and environmental uses. Industrial and Engineering Chemistry Research, 52(10), 3438-3447.
5. İddia :
Zeolit, Cilt Sağlığını İyileştirir ve Akneye İyi Gelir :
Zeolitin cilt üzerinde faydalı etkiler yaratarak akne, sivilce ve diğer cilt sorunlarını iyileştirdiği iddia edilmektedir.
Bilimsel Gerçek :
Zeolitin cilt sağlığı üzerindeki etkileri, sınırlı araştırmalara dayanmaktadır. Cilt bakım ürünlerinde kullanılan zeolit, genellikle aşırı sebum (yağ) üretimini emme ve cilt yüzeyindeki kirleri temizleme amacıyla kullanılır. Ancak, zeolitin doğrudan akne tedavisinde veya cilt sorunlarını iyileştirmede etkili olduğuna dair herhangi bir klinik çalışma bulunmamaktadır. Cilt sağlığını iyileştirmek için genellikle dermatolojik tedaviler, uygun cilt bakımı ve antibakteriyel ürünler kullanılır. Probiyotiklerin de cilt hastalıklarında faydalı olabileceği kanıtlanmıştır.
Kaynak: Zöllner, C. M., & Vömel, J. (2014). The therapeutic use of zeolites in humans: Myths and facts. Medical Journal of Health, 67(8), 345-358.
Sonuç :
Zeolit, çevresel ve endüstriyel uygulamalarda önemli bir yere sahip olmakla birlikte, sağlık üzerindeki etkilerine dair yapılan birçok iddia bilimsel kanıtlarla desteklenmiş değildir.
Özellikle vücuttaki toksinleri temizleme, kanser tedavisi veya kilo kaybı gibi vaatler, gerçek dışıdır ve genellikle pazarlama stratejilerinin bir parçasıdır. Zeolitin potansiyel faydaları konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiği açıktır, ancak şimdilik, bu minerali kullanmadan önce dikkatli olunmalı ve bilimsel verilere dayalı bilgiler göz önünde bulundurulmalıdır.
Özellikle de vurgulamam gereken şey bazı forumlarda, zeolidin mucizevi bir ürün olduğu, mantar gibi bazı hastalıkları tedavi ettiği yönünde gerçekle bağdaşmayan iddiaların popülerleşmiş olması ve bu doğrultuda zeolit ve başka ürünlerin o forumlarca pazarlanıyor olmasıdır. O forumlar, bilerek yada bilmezlikten kaynaklı olarak insanları yanlış yönlendirmektedirler. Lütfen bu tarz bilimsellikten uzak iddialara itibar etmeyiniz.
Selçuk YÜKSEL
